برند یا نام و نشان تجاری وسیله ای در تجارت محسوب می شوند که توسط آن ها می توان به تفکیک محصولات، تولیدکنندگان کالا و خدمات، فروشندگان و تجار مختلف پرداخت.
علامت تجاری چیست ؟
ثبت برند و ثبت علائم تجاری به چه صورت انجام می شود ؟ برند یا نام و نشان تجاری وسیله ای در تجارت محسوب می شوند که توسط آن ها می توان به تفکیک محصولات، تولیدکنندگان کالا و خدمات، فروشندگان و تجار مختلف پرداخت و شامل نقش، تصویر، رقم، حرف، عبارت، مهر، لفاف و … که برای تفکیک محصول یا تجارتی خاص از سایرین به کار می رود. حق استفاده از هر برند و علامت تجاری منحصرا در اختیار کسی است که آن را در اداره مالکیت صنعتی ثبت کرده باشد تخطی از این قانون موجب پیگرد قانونی و کیفری خواهد بود.
اولین بار در مصر باستان حدود چهار هزار سال پیش از علامت تجاری استفاده شده است. چینی ها حدود دو هزار سال پیش علامت هایی به صورت نیم دایره پشت ظروف حک کرده و از این طریق ارتباط ظرف با ارگان مربوطه را نشان می دادند. در قرن ۱۴ میلادی پادشاه انگلیس استفاده از نام و نشان تجاری را برای همه صنعت گران به صورت قانون درآورد.
داشتن علامت تجاری مگر در مواردی که دولت الزام بگذارد، اختیاری است و طبق مقررات قانون ثبت علایم و اختراعات ایران به ثبت می رسد. طول اعتبار ثبت علامت برای هر بار ثبت١٠ سال می باشد. البته علامت تجارت قابل انتقال می باشد ولی اجازه استفاده از آن به دیگران باید به ثبت برسد. طبق بند های الف و ب ماده ۳۰ قانونی که اخیرا در زمینه علائم تجاری، صنعتی و خدماتی تصویب شده:
الف) علامت یعنی هر نشان قابل رویتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
ب) علامت جمعی، یعنی هر نشان قابل رویتی که با عنوان علامت جمعی در اظهارنامه ثبت، معرفی شود و بتواند مبدا و یا هرگونه خصوصیات دیگر مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می کنند متمایز سازد.
ثبت علامت تجاری چه فوایدی دارد؟
1- استفاده از علامت تجاری موجب ایجاد تفاوت و تمایز بین محصولات و تولیدات مشابه می شود.
2- در قرارداد اعطای نمایندگی، علامت تجاری یکی از مهم ترین مواردی است که حتما باید قید شود.
3- تولیدکنندگان، تجار و شرکت ها برای دریافت تسهیلات نیاز به ارائه ی علامت تجاری دارند.
4- علامت تجاری ابزاری برای بازاریابی بوده و شهرت شرکت ها براین اساس آن تکمیل می شود.
5- علامت تجاری وجهه خاصی به شرکت ها و کسب و کارها می بخشد.
6- در صورت مناسب و موفق بودن علامت تجاری و موفقیت آن ، تبدیل به دارایی ارزشمندی برای صاحب حقوقی آن می شود.
7- تولیدکنندگان با داشتن علامت تجاری انحصاری و ثبت شده ملزم به ارائه محصولات با کیفیت تری خواهند بود.
8- برای دریافت گواهی و نشان استاندارد از برند و علامت تجاری استفاده می شود.
9- ثبت علامت تجاری از هر سوء استفاده احتمالی جلوگیری می کند.
10- با ثبت علامت تجاری، ارزش برند، چند برابر می شود.
11- پس از ثبت، با قرار گرفتن علامت مخصوص ® در بالای نام تجاری، اعتبار بین المللی برای برند به دست می آید.
12- علامت تجاری ثبت شده موجب می شود که در بـازاریابی بیـن المـللی و مـذاکرات تجاری، طرف قرارداد ، تولید کننده دارای علامت تجاری را به عنوان شرکتی دارای سابقه طولانی برنامه های بلند مدت ببینند.
13- با ثبت علامت تجاری، از سرقت طرح ها و ایده های دارای علامت تجاری ثبت شده ممانعت به عمل می آید.
14- عـلامت تـجاری با حـصول اطمینان از حقـوق انـحصاری برای شناخت کالا و خدمات و همچنین با اجازه دادن به دیگران مبنی براستفاده از آن در صورت پرداخت مبلغ، صاحب علامت را محافظت می کند.
15- علامت تجاری قابلیت تمدیدشدن نامحدود توسط پرداخت مبلغی خاص را دارد.
16- با ثبت علامت تجاری، محافظت آن توسط مراجع قانونی تایید می شود.
17- عـلامت تـجاری به صاحب خود رسمیت می بخشد.
18- ثبت علامت تجاری مانع تلاش های رقبای غیرمنصف مثل متقلبان در سوءاستفاده از عـلائم مشـخص در ارائه محصولات و خـدمات نـامرغوب یا مـتفاوت می شود.
19- با ثبت علامت تجاری، آگـاهی و امـکان سـرمایه گذاری برای تولید و فـروش کالاها و خدمات در منصفانه ترین شرایط ممکن به مردم داده می شود.
20- با ثبت علامت تجاری گامی در جهت تسهیل تجارت بین المللی برداشته می شود.
21- علامت تجاری، موقعیت محصولات و خدمات را در میان محصولات و خدمات رقیب مشخص می سازد .
22- علامت تجاری به مشتری در شناخت محصولی که درست کار نمی کند یا ناقص است و مقصر آن کمک می کند.
23- ثبت علامت تجاری برای مجموعه های نوپا و در حال توسعه برای دریافت وام مفید واقع می شود.
علامت تجاری چیست؟
علامت تجاری طبق تعریف انجمن بازاریابی امریکا، برند یا نمانام، به انگلیسی (Brand) یک نام، عبارت، طرح، نماد یا هر ویژگی دیگری است که مشخصکننده خدمات یا فروشنده محصولی خاص باشد که به وسیله آن از دیگر محصولات و خدمات مشابه متمایز میگردد. عنوان قانونی برای برند، نشان تجاری است.
برند مجموعه گره های ذهنی یا تداعیات کارکردی، احساسی، عقلی و مزیت هایی است که ذهن بازار هدف را اشغال نموده است. تداعی معانی و برقراری ارتباط با تصاویر و نشانه ها از مزایا و فواید یک برند است. این مزایا یا فواید برند است که مبنای تصمیم گیری برای خرید آن واقع خواهد شد.
برند، همان چیزی است که مخاطب با دیدن، شنیدن، حس کردن و یا هرگونه ارتباطی با آن بصورت ذهنی (Conceptual)، دیداری (Visual) یا شنیداری (Verbal) صفات و ویژگیهای آن را در ذهن و قلب خود تداعی میکند.
برند شامل همه احساسات، ویژگی ها و مفاهیمی است که به یک نام گره خورده است؛ برند، برداشت افراد از یک نام است.
در فارسی واژه برند معمولا برای اشاره به محصول یا خدمتی به کار میرود که ارزش اعتباری و اجتماعی بالایی داشته باشد. به بیان دیگر برند دارای ماهیت اجتماعی است و برندهای قدرتمند آنهایی هستند که افراد نسبت به آنها حس مالکیت دارند و برای مثال میگویند: «این برند، اسم برند دلخواه من است». نمانامهای برتر میتوانند هیجان و عواطف مصرفکنندگان خود را برانگیزند و مشتریان نیز به این نامها اعتماد داشته و از آنها انتظار خلق ایدههای برتر و نوآوری در محصولاتشان را دارند.
در این راستا موضوع وفاداری به برند از مهمترین موضوعات مورد توجه شرکت ها میباشد و شرکت ها همواره به دنبال راه هایی برای کسب و جلب وفاداری مشتریان میباشند. یکی از مهمترین معیارهای وفاداری به برند، عامل یادآوری و بازآوری برند با گروه کالایی خاص میباشد که زمینه را برای خریدهای مجدد مشتریان فراهم میآورد.
یک برند نیرومند باید از این صفات برخوردار باشد: ۱. تناسب ۲. جایگاه مناسب ۳. تحمل پذیری ۴. اعتبار ۵. الهام بخشی ۶. بی همتایی ۷. جذابیت
برند از نظر مصرف کننده یعنی: ۱. منشا یا مبدا محصول ۲. واگذاری مسئولیت به تولیدکننده ۳. خطرپذیری کمتر ۴. هزینه پرس و جوی کمتر ۵. نشانه کیفیت ۶. معامله یا عهد و پیمان با تولیدکننده محصول ۷. وسیله نمادین برای اظهار شخصیت
علامت تجاری یکی از مهمترین عناصر بازاریابی و موفقیت یک سازمان می باشد و تصویریست که سازمان یا شرکت شما را با همه ابعادش معرفی می کند و خلاصه ای از آنچه را که هستید یا می خواهید باشید را در ذهن بیننده، مشتریان، مصرف کنندگان و… ایجاد می کند.
در واقع نشانه ای است که شرکت یا سازمان شما را از رقبا متمایز می کند و همچنین معرف کالاها و خدمات ایجاد شده توسط شرکت شما می باشد.
در درجه نخست علامت تجاری (برند) یک تعهد است و می گوید که شما آن نام را می شناسید و به تعهد آن اعتماد دارید. اعتماد یک قدم اول حیاتی است که هدف علامت تجاری شتاب دادن به این قدم به وسیله نفوذ تعهد ضمنی علامت تجاری است.
اغلب علائم تجاری یک نشانه ویژه دارند که به عنوان یک میانبر برای به یادآوری تعهد علامت تجاری عمل می کند. این نشانه از رنگ، شکل، حروف، و تصاویر برای خلق یک تصویر متمایز استفاده می کند که هم برای جلب چشم ما و هم برای هدایت نظر ما در مسیری که می خواهد طراحی شده است. علامت تجاری ممکن است با آهنگ، شهرت، عبارات گیرا و … همراه باشد. تمامی قسمتهای تصویر علامت تجاری به عنوان یک محرک روانی یا محرکی که موجب پیوستگی تمامی نظرات دیگر در مورد علامت تجاری است، عمل می کند.
اگر در جزئیات دقیق شوید می بینید که هر چیزی یک علامت تجاری است، چرا که ما درکمان از دنیا را به وسیله خلق ارتباط درباره چیز های مختلف میسازیم. برای مثال یک درخت، تعهدی ضمنی از زیبایی و سایه را دارد. حتی کلمات نیز علامت تجاری هستند. به عنوان مثال زمانی که می گوییم “سرعت” ، در ذهنتان تصویری از یک ماشین سریع و… تداعی می شود. افراد هم علامت تجاری هستند. وقتی که مردم شما رامی بینند یا نام شما را می شنوند، تصویری از شما را که دارند به یاد می آورند (چیزی که شما می توانید فعالانه مدیریت کنید یا اجازه دهید که اتفاق بیفتد). در یک شرکت جایی که افراد قابل رویت برای مشتریان هستند، مثل یک شرکت خدمات تجاری، افراد آن شرکت قسمت بزرگی از علامت تجاری آن شرکت هستند.
نکاتی چند در خصوص علامت تجارتی:
1- داشتن علامت تجاری اختیاری است مگر در مواردی که دولت آن را الزامی قرار دهد.
2- حق استعمال انحصاری علامت تجارتی فقط برای کسانی محسوب می شود که علامت خود را به ثبت برساند.
3- علامت تجارت قابل نقل و انتقال است و باید وفق مقرارت قانون ثبت علایم و اختراعات ایران به ثبت برسد.
4- اجازه استفاده از علامت ثبت شده به دیگران در ایران باید به ثبت برسد.
5- برای علامت گواهی ثبت علامت صادر خواهد شد.
6- مدت اعتبار ثبت علامت برای هر بار ۱۰ سال است.
7- برای ثبت چند علامت باید به تعداد آنها اظهار نامه جداگانه داده شود.
8- تغییرات مربوط به نشانی رسمیت نخواهد داشت مگر اینکه به ثبت رسیده باشد.
هدف از ثبت علامت (ثبت برند، ثبت لوگو، ثبت آرم تجاری، ثبت اسم)
علامت تجاری از طریق حصول اطمینان از حقوق انحصاری برای شناختن کالاها و خدمات یا اجازه دادن به دیگران مبنی بر استفاده از آن در صورت پرداخت مبلغ، صاحب اثر را محافظت میکند. مدت زمان این حفاظت متفاوت است ولی آرم تجاری قابلیت تمدید شدن نامحدود توسط پرداخت مبلغ مربوطه را دارد. محافظت آرم تجاری توسط مراجع قانونی که در اکثر نظامها اجازه متوقف کردن تخلف در این زمینه را دارند، تایید میشود. از دیدگاه وسیعتر، علائم تجاری با رسمیت بخشیدن و دادن سود اقتصادی به صاحبان آنها، در سطح جهانی سرمایهگذاری میکنند و این ابتکار را ترویج میدهند. حفاظت علائم تجاری همچنین مانع تلاشهای رقبای غیرمنصف، مثل متقلبان، برای استفاده از علائم مشخص به منظور فروش محصولات و ارائه خدمات نامرغوب یا متفاوت میشوند. این نظام، آگاهی و امکان سرمایهگذاری جهت تولید و فروش کالاها و خدمات را در منصفانهترین شرایط ممکن به مردم میدهد و از این راه تجارت بینالمللی را تسهیل میکند.
دامنه محافظت علامت تجاری چقدر است؟
تقریباً تمام کشورهای جهانی علائم تجاری را ثبت و محافظت میکنند. هر یک از دفاتر ملی یا ناحیهای علاوه بر تسهیل آزمایش و جست و جو و مخالفت پنهانی اشخاص ثالث، ثبت علائم را که شامل اطلاعات کامل درخواست برای ثبت و تمدید است، نگهداری می کنند، هر چند، نتایج چنین ثبتی محدود به کشور مربوطه (یا در مورد ثبت های ناحیهای کشورهای مربوطه) میباشد. به منظور جلوگیری از ثبت جداگانه در هر دفتر کشوری یا ناحیهای ، WIPO ، نظام بینالمللی ثبت علائم را اجرا میکند، این نظام توسط دو عهدنامه اداره میشود: توافقنامه مادرید، وابسته به ثبت بینالمللی علائم و نیز پروتکل (موافقتنامه مادرید، شخص دارای اتصال توسط ملیت، مقر یا موسسه) با کشوری در ارتباط با یک یا هر دوی این عهدنامهها میتواند براساس ثبت یا درخواست در دفتر آن کشور، ثبت بینالمللی موثری در چند یا تمام کشورهای عضو اتحادیه مارید بدست آورد. علامت تجاری حقیقی یعنی ثبت علامت تجاری به نام شخص و /ثبت-علامت-تجاری حقوقی یعنی ثبت علامت تجاری به نام شرکت. تفاوت بین علامت تجاری حقیقی و حقوقی تنها در مدارک مورد نیاز آن میباشد. برای شخص حقیقی همه مدارک باید به نام شخص مورد نظر باشد و مرتبط به طبقه و فعالیت مورد نظر باشد. برای مثال کسی که جواز کسب آن مربوط به مواد غذایی باشد نمی تواند علامت را در طبقه غیر از مواد غذایی ثبت کند. برای شخص حقوقی تمام مدارک و مجوزها به نام شخصیت حقوقی یعنی شرکت باشد و طبقه مورد نظر برای ثبت باید در موضوع شرکت ذکر شده باشد. اگر طبقه مورد نظر در موضوع شرکت نباشد میتواند الحاق موضوع کند. یعنی موضوع مورد نظر را به شرکت اضافه کند و بعد از آن اقدام به ثبت برند کنند.